Με την ελπίδα πως πρόκειται για παρανοήσεις που δεν φτάνουν τα όρια της συνειδητής διαστρέβλωσης
Στο ποστ της Ομάδας Ελευθεριακών Κομμουνιστών με τον τίτλο “για το σταμάτημα ενός διαλόγου που δεν έγινε ποτέ”, που υπογράφεται απο τον “ΓΚ” (προφανώς με τη συναίνεση της ομάδας του που το φιλοξενεί), παρότι αναγνωρίζεται η συμβολή του Τ. Φωτόπουλου στον ελευθεριακό χώρο, παρατηρείται το είδος (ανθούσας στις μέρες μας!) “κριτικής” απέναντι στο πρόταγμα της ΠΔ και στον ίδιο τον Τ.Φ. προσωπικά, η οποία προέρχεται από ανθρώπους που είτε α) (στην καλή περίπτωση) έχουν χάσει κάθε επαφή και έχουν πλήρη άγνοια σε σχέση με το πρόταγμα και τις συλλογικές (στο εξωτερικό και στην Ελλάδα) διεργασίες του Δικτύου για την ΠΔ και του Τ.Φ. εδώ και καμιά δεκαπενταετία, είτε β) (στη χειρότερη) διέπονται από μια κακεντρέχεια απέναντι σε ανθρώπους που επεξεργάζονται και μάχονται με ένα καθολικό πρόταγμα, η οποία τους οδηγεί σε ανιστόρητες μικρότητες και ανοησίες, που ελάχιστη σχέση έχουν με τον ελευθεριακό χώρο ιστορικά. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι πρόκειται για την περίπτωση (α), αν και αυτό δεν αναιρεί βέβαια τη διαπίστωση μας ότι η κατάσταση στο “χώρο”, που έχει άλλωστε οδηγήσει και συνεπείς αντισυστημικούς συναγωνιστές να απορρίψουν τον μεταμοντέρνο “αναρχικό” χώρο (με πρώτο, ως γνωστόν, τον τελευταίο σημαντικό αναρχικό, τον Μπούκτσιν), όπως έχει διαμορφωθεί μεταπολιτευτικά στην Ελλάδα, δεν είναι άσχετη με τον τρόπο σκέψης και την αντίληψη περί διαλόγου (τον οποίον επικαλούνται) ομάδων σαν την Ο.Ε.Κ..
Εξηγούμαστε:
Αρχικά, πώς άραγε θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς τη χοντροειδή διαστρέβλωση του “ΓΚ” και της Ο.Ε.Κ., οι οποίοι συμπεραίνουν από την εξής παράγραφο στο άρθρο του Τ.Φ. στην “Ε”:
“Όσον αφορά στο κίνημα αυτό-οργάνωσης δεν εννοώ τις κινήσεις που δεν θεμελιώνονται σε συνολικό πολιτικό πρόταγμα (π.χ. τοπικά δίκτυα άμεσης ανταλλαγής, συνεταιρισμοί παραγωγών/καταναλωτών χωρίς μεσάζοντες, αγροτικές κολεκτίβες και οικο-κοινότητες, τοπικά νομίσματα και άλλες μορφές «κοινωνικής οικονομίας») ή τα αντίστοιχα πειράματα «από-ανάπτυξης». Ούτε, βεβαία, τις διάφορες «συνελεύσεις» που βλέπουν την δημοκρατία σαν διαδικασία και όχι σαν μορφή πολιτεύματος και είναι κατά κανόνα βραχύβιες, είτε διότι αναλώνονται στην υπεράσπιση συγκεκριμένων αιτημάτων, είτε διότι η απουσία δύναμης επιβολής των αποφάσεων τους δεν προσελκύει το σημαντικό ενδιαφέρον των πολιτών. Οι μορφές αυτές αυτό-οργάνωσης συνήθως είναι εντελώς ακίνδυνες για το σύστημα―γι’ αυτό τώρα ακόμη και η Χούντα ενισχύει διάφορες μορφές κοινωνικής οικονομίας και εθελοντικής εργασίας, με στόχο την παραπέρα μείωση των κοινωνικών δαπανών.”
πως ο Τ.Φ.:
“Φτάνει στο σημείο (…) με ισοπεδωτικό τρόπο να ταυτίζει συλλήβδην, όλες τις τοπικές προσπάθειες, τις επιτροπές αγώνα, τις μονοθεματικές κινήσεις στις οποίες συμμετέχουν και ελευθεριακοί (χάρη στην προσπάθεια των οποίων, έννοιες όπως αποκέντρωση, άμεση δημοκρατία κλπ. έχουν γίνει κοινός τόπος) με διάφορες καθεστωτικές δράσεις ΜΚΟ, ΑΜΚ, κλπ. «που η Χούντα ενισχύει… με στόχο την παραπέρα μείωση των κοινωνικών δαπανών».”
Προφανώς, για την Ο.Ε.Κ., η διαπίστωση πως τα μονοθεματικά πειράματα και οι τοπικές κινήσεις, συνελεύσεις κλπ. που περιγράφει ο Τ.Φ., όταν λειτουργούν εκτός ενός συνολικού προτάγματος, είναι ακίνδυνα για το σύστημα και πολλές φορές γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από αυτό και τις ελίτ, όπως μπορεί κάποιος να δει και σε σχέση με τη βρετανική ή ισπανική εμπειρία (σχήματα LETS, συνεταιρισμοί κ.λπ. – εμπειρίες που έχει αναλύσει επανειλημμένα ο Τ.Φ.), ισοδυναμεί με το… φαεινό συμπέρασμα πως ο Τ.Φ. και η ΠΔ ταυτίζει τις κινήσεις αυτές με τις καθεστωτικές ΜΚΟ!!
Εξίσου δογματική μέχρι κεραίας, απαξιωτική για το Δίκτυο ΠΔ και καταφανώς ανιστόρητη είναι η διαπίστωση του συγγραφέα και της Ο.Ε.Κ. πως:
“Το πολιτικό βέβαια στο οποίο είμαστε πίσω, δεν είναι διότι δεν γίνονται προσπάθειες αλλά είναι άλλο να δίνει τη λύση η αρχή του ενός κι άλλο να το προσεγγίζεις συλλογικά και μάλιστα δημοκρατικά.”
Έτσι, οι Μπακούνιν, Κροπότκιν, Μαλατέστα, Μπούκτσιν κ.λπ., τους οποίους αναφέρει ή παπαγαλίζει συχνά-πυκνά η Ο.Ε.Κ., επέβαλαν κάποια “αρχή του ενός που δίνει λύσεις” και το πρόβλημα ήταν πως δεν υπήρχαν γνήσιοι κολεκτιβιστές Ελευθεριακοί που θα έβρισκαν τις σωστές λύσεις “δημοκρατικά και συλλογικά” ως ομάδα προφανώς 20, 30 ή 100 “Μπακούνιν” όπως είναι σε τελική ανάλυση κάθε πολιτική συλλογικότητα. Μετά απ’ αυτό φυσικά, για την Ο.Ε.Κ. και τους παρόμοια σκεφτόμενους αναρχικούς, θα εξέλιπε δια μαγείας η ανάγκη ώστε οι “λύσεις” αυτές και το “πρόταγμα”, που θα έφτιαχναν “δημοκρατικά και συλλογικά” (σε αντιδιαστολή με την… “αρχή του ενός” ενός μακρόβιου και συνεχιζόμενου διαλόγου για την ΠΔ) οι συλλογικότητες αυτές, να διαχυθούν στην κοινωνία, γιατί …θα την καπέλωναν! Όμως, κάπως έτσι… επανήλθαμε στις διαπιστώσεις του Τ.Φ. στο άρθρο του Σαββάτου περί μεταμοντέρνων ρευμάτων μέσα στο “χώρο” που μποϊκοτάρουν ως αυταρχικά τα καθολικά προτάγματα, οι οποίες έδωσαν την αφορμή για την επίθεση αυτή της Ο.Ε.Κ. εναντίον του!
Σε άλλο σημείο ο αρθρογράφος και η Ο.Ε.Κ. διαπιστώνουν:
“Κατά την αρθρογραφία του στην Ελευθεροτυπία ενίοτε και με διακριτικό τρόπο δεν παρέλειπε να συμβουλεύει τους αναρχικούς ή να εντοπίζει τις ελλείψεις του χώρου μας. Στο πρόσφατο άρθρο του όμως με μια ισοπεδωτική λογική τοποθετεί τον πολιτισμικό παράγοντα, με ένα ιδιόρρυθμο τρόπο στο εποικοδόμημα, προσαρτώντας και την έννοια της αυτό-οργάνωσης αποκλειστικά στην πολιτική σφαίρα.”
Ο παραπάνω διαχωρισμός του πολιτισμικού παράγοντα από τον πολιτικό δημιουργεί ερωτήματα σε σχέση με τους στόχους της Ο.Ε.Κ., τα οποία εντείνονται αν παρακολουθήσει κανείς τις αναφορές και τις δράσεις της. Η Ο.Ε.Κ. επιθυμεί τελικά τη συνολική απελευθερωτική αλλαγή μέσα από ένα καθεστώς αμφισβήτησης και εναλλακτικής κοινωνικής οργάνωσης, που είναι εξ ορισμού άρρηκτο τμήμα της πολιτικής σφαίρας (του “εποικοδομήματος”), όπως το αντιλαμβάνονταν ανέκαθεν οι κλασικοί ελευθεριακοί σοσιαλιστές, και έτσι συνθέτει ένα νέο πολίτευμα, ή τελικά αντιλαμβάνεται την αυτο-οργάνωση σαν μια διαδικασία, της οποίας το “πρόταγμα” είναι να χωρέσει σε κάθε υπάρχοντα τοπικό χώρο και κίνηση, χρήσιμη στην πολιτισμική σφαίρα, και πιθανόν σε …τρία τέρμινα ίσως και για την πολιτική;
Αλλού, κάνοντας το σύνηθες σφάλμα των μεταμοντέρνων να αφαιρούν την ιστορική εμπειρία και το κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο από το δημιουργικό στοιχείο (κάτι που δεν έκανε ούτε ο Καστοριάδης, παρότι υποκειμενιστής), οι συγγραφείς γράφουν ότι:
“οι αδιαμεσολάβητες κινήσεις στο μερικό όπως και οι αμεσοδημοκρατικές τοπικές πρακτικές δεν οδηγούν στη λύση για το πολιτειακό ζήτημα αλλά σίγουρα ενισχύουν την καλλιέργεια των ανθρώπων σε αδιαμεσολάβητες σχέσεις ισότητας και αλληλεγγύης και αυτό είναι πολλαπλά πολύτιμο. Από τη μια σε κάνουν να προχωράς και από την άλλη σου δίνουν την ευκαιρία να αφουγκραστείς το πώς.”
Με τη διαφορά ότι οι κινήσεις και πρακτικές αυτές έχουν δοκιμαστεί για δεκαετίες στον Αγγλοσαξονικό (αλλά και σε χώρες του Νότου) κόσμο και είδαμε πού οδήγησαν. Ας αναλογιστεί μόνο η Ο.Ε.Κ. γιατί οι κινήσεις αυτές δεν στάθηκαν ως ανάχωμα στην επιδεινούμενη επέλαση του διεθνοποιημένου συστήματος της οικονομίας της αγοράς και της αντιπροσωπευτικής “δημοκρατίας”, καθώς και στην περαιτέρω συγκέντρωση εξουσίας σε όλα τα επίπεδα στα χέρια των ελίτ που το ελέγχουν.
Ακόμα, όμως, ένα δείγμα ανεκδιήγητης προχειρότητας (για τους έχοντες στοιχειώδη επαφή με το πρόταγμα εδώ και 15 χρόνια) των συγγραφέων, που δεν μπήκαν καν στον κόπο να ρίξουν μια ματιά έστω στο αρχείο της ΠΔ, είναι η παρακάτω ρήση:
“ξεμπερδεύει και στα γρήγορα με τους Μπούκτσιν και Καστοριάδη που και οι δυο έχουν ελλείψεις σε κάποιες από τις τρεις προϋποθέσεις που θέτει ο ΤΦ: ή στην ανάλυση ή στην παραγωγή θεσμικού πλαισίου ή στο μεταβατικό πρόγραμμα. Δεν είναι ο χώρος το παρόν ιστολόγιο ούτε και η περίσταση για να γραφτούν θέσεις τόσο για όλα αυτά όσο και να απαντηθούν αυτά που ο ΤΦ προσάπτει με αυθαίρετο τρόπο”
Ο Τ.Φ. έχει γράψει ολόκληρα άρθρα και δεν ξεμπερδεύει καθόλου γρήγορα με αυτά τα προτάγματα (εκτός και αν εννοούν πως στις 600 λέξεις που μετά βίας του παραχωρεί η “Ε” θα έπρεπε να κάνει τη διατριβή που αυτοί βαριούνται να διαβάσουν στο ελληνικό και διεθνές περιοδικό της ΠΔ!), ούτε “αυθαίρετα”. Όμως, ο “ΓΚ” και η Ο.Ε.Κ. (που γράφουν …τεκμηριωμένα και όχι “αυθαίρετα”) γιατί δεν μας λένε την κριτική τους στα άρθρα αυτά αλλά την κρατούν… μυστική;
Και συνεχίζουν αλλού:
“Με έλλειψη γνώσης για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα αφού μιλά για μποϋκοτάζ από τους μεταμοντέρνους του χώρου κάθε προσπάθειας για την ανάδειξη πολιτικού προτάγματος (πράγμα το οποίο δεν συμβαίνει λόγω μποϋκοτάζ αλλά λόγω της προσπάθειας από μια μειοψηφία).”
Εδώ ο αρθρογράφος και η Ο.Ε.Κ. δείχνουν παντελή ασχετοσύνη σε σχέση με το Δίκτυο ΠΔ, αγνοώντας τη σημαντική κινηματική δουλειά που γίνεται και στην Ελλάδα από τα μέλη του Δικτύου, και τα οποία προφανώς ενημερώνουν τον Τ.Φ. πολύ καλά για τις τάσεις στο χώρο με τον οποίο έχουν επαφές, σε κριτική όμως βάση. Και δεν ξέρουμε αν οι φίλοι της Ο.Ε.Κ. πάνε σε άλλες συνελεύσεις ή έχουν “γνώση” από άλλους “χώρους”, αλλά είναι σοβαρό το να ισχυρίζονται πως τα συνολικά ελευθεριακά προτάγματα δεν μποϊκοτάρονται (με τη βοήθεια της ομοφωνίας/συναίνεσης, βεβαίως-βεβαίως) από μεταμοντέρνους γραμμής τύπου ΑΚ (με την εξαίρεση ίσως του Καστοριαδικού, μιας και ο ύστερος Καστοριάδης δεν είχε πια πρόταγμα, γι’ αυτό και τώρα πολλοί μεταμοντέρνοι ελευθεριακοί στην Ελλάδα τον επικαλούνται), από την ΠΔ μέχρι τον κομουναλισμό, ακριβώς γιατί είναι προτάγματα;
Εξίσου απαξιωτικό για το πρόταγμα της ΠΔ και το Δίκτυο της ΠΔ, πέρα από τον Τ.Φ., είναι και το παρακάτω:
“Αυτό βέβαια μπορεί και να θεωρείται χάσιμο χρόνου για τον ΤΦ που έχει το πρόταγμα ήδη έτοιμο, εδώ και μια δεκαετία, αλλά μάλλον έτσι δημιουργούνται εποικοδομητικές σχέσεις, λαμβάνοντας υπόψη και σημαντικές προσωπικές προσπάθειες που πραγματοποιούνται.”
Σε ό,τι αφορά το ότι το πρόταγμα είναι “έτοιμο” εδώ και μια δεκαετία απαντάμε και στο τέλος, όπου κάνουμε μια ανασκόπηση της εξέλιξης της σύνθεσης του προτάγματος.
Βέβαια, για την Ο.Ε.Κ., ίσως είναι προτιμότερο στο μέσον της μεγαλύτερης κρίσης που περνά αυτός το λαός εμείς να προτρέπουμε σε πολιτιστικές δραστηριότητες ή σε εργαστήρια αυτοδιαχείρισης για την αυτοδιαχείριση για να τον μάθουμε να ζει “αμεσοδημοκρατικά και συλλογικά” μέσα στο σύστημα, και όχι να ανακατευτεί ενεργά στην πολιτική δράση που προτείνει η ΠΔ, για να χτίσει ο ίδιος τους αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς του, ανατρέποντας συγχρόνως τις ντόπιες και ξένες ελίτ.
Όμως, όλα αυτά φαίνεται είναι “ψιλά γράμματα” για τον “ΓΚ” και την Ο.Ε.Κ…
Οι οποίοι κλείνουν με το εξής, που φανερώνει εξαιρετική άγνοια ή απλά διάθεση για κακοπροαίρετο “θάψιμο”:
“Αυτά, λοιπόν και κρίμα που σταμάτησε ένας διάλογος που δεν ξεκίνησε ποτέ. Αναμένοντας την εδώ και μια δεκαετία ανάπτυξη της περιεκτικής δημοκρατίας που θα προσελκύσει μέσω της ανάδειξης του προτάγματος, το «σημαντικό ενδιαφέρον των πολιτών».”
Φυσικά, δεν ξεκίνησε κανένας εκτενής διάλογος ποτέ με λάιφ στάιλ αναρχικούς, παρότι έχουν γίνει και τέτοιοι μεμονωμένοι διάλογοι στο παρελθόν, ενώ και η ΠΔ δεν υποτιμά το ρόλο της αλλαγής του τρόπου ζωής κατά τη μετάβαση σε μια νέα κοινωνία, μέσα όμως πάντα ενταγμένη σε ένα καθολικό πρόταγμα (όπως περιγράφεται στη μεταβατική μας στρατηγική). Παρόλα αυτά, το πιο ανησυχητικό από την επίθεση αυτή στο Δίκτυο της ΠΔ και στον Τ.Φ. είναι η εντελώς αστοιχείωτη αντίληψη περί της έννοιας του διαλόγου που έχει ο “ΓΚ” και τα μέλη της Ο.Ε.Κ. Είναι εμφανές πως για την Ο.Ε.Κ., οι τακτικές δημοσιεύσεις στις στήλες του διεθνούς και ελληνικού περιοδικού διαλόγων με εκπροσώπους της ριζοσπαστικής αριστεράς, η δημοσίευση άρθρων με πλείστες αναφορές σε κινήματα, απελευθερωτικά έργα και έρευνες, η διαρκής ενημέρωση της αρθρογραφίας με νέα δεδομένα, η κριτική νεο-εμφανιζόμενων (ή παλιότερων που επανεμφανίζονται) ρευμάτων και τάσεων στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο, και η τακτική ανανέωση των κύριων θεωρητικών έργων της ΠΔ, που λαμβάνει υπόψη όλα τα παραπάνω, κατά κάποιον… ανεξήγητο τρόπο δεν αποτελούν έναν διάλογο που δεν σταμάτησε ποτέ, αλλά γίνονται μάλλον για την… πλάκα!
Όσο για το ότι προτάγματα σαν αυτό της ΠΔ δεν έχουν τραβήξει το “σημαντικό ενδιαφέρον των πολιτών”, είναι απορίας άξιον τι περίμεναν ο ΓΚ και η Ο.Ε.Κ., όταν αντιμετωπίζουν όχι απλά το μποϊκοτάζ, αλλά και τη λοιδορία λάιφ στάιλ ή μεταμοντέρνων αναρχικών όπως της ΑΚ (και τώρα –καλή ώρα– της Ο.Ε.Κ.!), που παίζουν κατά τη γνώμη μας τελικά έναν αποπροσανατολιστικό ρόλο απέναντι στο διογκούμενο κίνημα κατά της κοινοβουλευτικής Χούντας και της σταδιακής απεξάρτησης από το υπερεθνικό και ντόπιο σύστημα εξουσίας.
Κλείνουμε, τέλος, με μια –θεωρούμε– αναγκαία αναδρομή στην ιστορία των περιοδικών “Κοινωνία & Φύση” και “Δημοκρατία & Φύση”, η οποία απαντά και συνολικά στο άρθρο του “ΓΚ” και της Ο.Ε.Κ.:
Το περιοδικό “Κοινωνία και Φύση” και το αντίστοιχο αγγλικό, που βγήκαν με πρωτοβουλία του Τ.Φ., ο οποίος ήταν ο editor και των δύο, ακριβώς την εποχή που μόλις είχε καταρρεύσει ο κρατικιστικός σοσιαλισμός (1992) και φαινόταν ότι ανέτελλε η μέρα, μετά από πολλά χρόνια, για τον ελευθεριακό σοσιαλισμό, αλλά και για τα νέα αντισυστημικά ρεύματα στην οικολογία και τον φεμινισμό, ήδη από το πρώτο τεύχος έγραφε: “στόχος μας είναι η πολυεδρική συζήτηση του κάθε θέματος στην προσπάθεια επεξεργασίας ενός νέου απελευθερωτικού προτάγματος”. Πιστά στη δέσμευση τους, και τα δύο περιοδικά για μια σχεδόν πενταετία φιλοξένησαν έναν πολύ ευρύ διάλογο μεταξύ των σημαντικότερων διανοητών στον χώρο της ευρύτερης αντισυστημικής Αριστεράς, μέχρις ότου άρχισε να αναδεικνύεται μέσα από τις στήλες των περιοδικών αυτών μια νέα σύνθεση αλλά και υπέρβαση της ελευθεριακής σοσιαλιστικής παράδοσης με τα αντισυστημικά ρεύματα στα νέα κοινωνικά κινήματα, η οποία ονομάστηκε “Περιεκτική Δημοκρατία”. Από την άλλη μεριά, ο Μπούκτσιν και οι υποστηρικτές του, όταν διαπίστωσαν ότι τα περιοδικά δεν μπορούσαν να γίνουν όργανα της Κοινωνικής Οικολογίας, λόγω των φιλοσοφικών και άλλων διαφορών που διαφοροποιούσαν τη θέση τους από την αναδυόμενη νέα σύνθεση της ΠΔ, διαχώρισαν τη θέση τους από τα περιοδικά.
Όμως, τόσο οι Μπουκτσινικοί, όσο και οι Καστοριαδικοί και φυσικά τα περιοδικά Κ&Φ και μετέπειτα “Δημοκρατία & Φύση” είχαν κάτι κοινό: το πρόταγμα. Αντίθετα, ο “ΓΚ” και οι “Ελευθεριακοί Κομμουνιστές” φαίνεται ούτε κατάλαβαν ούτε θα ήθελαν να καταλάβουν την ανάγκη της ρητής κατάθεσης ενός καθολικού προτάγματος για την αλλαγή της κοινωνίας και θα προτιμούσαν, αντίθετα, την κουβέντα για την κουβέντα να συνεχίζεται επ’ άπειρον, γιατί στην πραγματικότητα δείχνουν ότι δεν απέχουν πολύ από αυτό που ο Μπούκτσιν σωστά χαρακτήριζε “λάιφ στάιλ αναρχισμό”. Το ίδιο λάιφ στάιλ και μεταμοντέρνα, άλλωστε, είναι η αντίληψη ότι τα πολιτικά προτάγματα γεννιούνται μέσα από ένα –βασικά- “παρεΐστικο” συνονθύλευμα επιμέρους ή “πρακτικών” απόψεων που αδιαμεσολάβητα ακούγονται και “συνθέτονται” μέσα από “συναινετικές διαδικασίες” στις πρώιμες συνελεύσεις γειτονιάς, στις καταλήψεις κ.λπ., μια αντίληψη που δυστυχώς φαίνεται να ενστερνίζεται και η Ο.Ε.Κ..
Ελπίζουμε παρόλα αυτά να κάνουμε λάθος…
ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
20 ΓΕΝΑΡΗ 2011
